پاترونوس¹Patronus: در ترجمهٔ کتابسرای تندیس: سپر مدافع. م. مشهورترین (و معروف به دشوارترین) افسون دفاعی است. هدف این افسون ایجاد یک نگهبان یا محافظ نقره‌ای و سفید است که به‌شکل یک حیوان ظاهر می‌شود. تا زمانی که افسون با موفقیت اجرا نشده، شکل دقیق پاترونوس ظاهر نمی‌شود. از پاترونوس که یکی از قدرتمندترین افسون‌های دفاعی شناخته‌شده در جامعهٔ جادوگری است، می‌توان به‌عنوان پیام‌رسان بین جادوگران نیز استفاده کرد. این افسون که تجمع جادوییِ پاک و محافظی از شادی و امید است (برای ایجاد آن به‌یادآوردن یک خاطرهٔ قدرتمند ضروری است)، تنها جادویی است که در مقابله با دمنتورها²Dementor: در ترجمهٔ کتابسرای تندیس: دیوانه‌ساز. م. اثرگذار است. اکثر ساحره‌ها و جادوگران توانایی ایجاد پاترونوس را ندارند و اینکه کسی بتواند چنین کاری کند، نشان‌دهندهٔ توانایی جادویی ممتاز اوست.

برخی از ساحره‌ها و جادوگران ممکن است صرفاً بتوانند پاترونوسی بی‌شکل ایجاد کنند که بیشتر شبیه توده یا رشته‌ای از بخار یا دود نقره‌‌گون است. در برخی موارد ساحره یا جادوگری که بخواهد شکل معمول پاترونوسش را مخفی کند، ممکن است عمداً تصمیم بگیرد پاترونوس بی‌شکل ایجاد کند (برای مثال، ریموس لوپین³Remus Lupin می‌ترسید پاترونوس جسمانی‌اش اطلاعات زیادی را دربارهٔ او لو بدهد). پاترونوس بی‌شکل، پاترونوس حقیقی نیست و بااینکه از افسونگر محافظت محدودی می‌کند، نمی‌تواند مثل پاترونوس جسمانی که به شکل و حالت یک حیوان است، قدرت دفاعی داشته باشد.

افسون پاترونوس یکی از باستانی‌ترین افسون‌هاست و در بسیاری از روایت‌های دوران اولیهٔ جادو ذکر شده است. ارتباط دیرینه‌ای بین این افسون و کسانی وجود دارد که برای آرمان‌های والا و شرافتمندانه می‌جنگند (کسانی که می‌توانند پاترونوس جسمانی درست کنند اغلب برای تصدی رده‌های بالای ویزنگاموت⁴Wizengamot یا وزارت جادو انتخاب می‌شوند)، اما پاترونوس در میان جادوگران سیاه نیز ناشناخته نیست. طبق یک باور گسترده و موجه، جادوگری که پاک‌دل نباشد نمی‌تواند پاترونوس موفقی ایجاد کند (مشهورترین نمونهٔ نتیجهٔ عکس این جادو، رکزیدیان⁵Raczidian جادوگر سیاه بود که کِرم‌های حشره او را خوردند). با این حال، تعداد انگشت‌شماری از ساحره‌ها و جادوگرانی که اصول اخلاقی زننده داشته‌اند موفق به اجرای این افسون شده‌اند (برای مثال، دلورس آمبریج⁶Dolores Umbridge برای محافظت از خودش در برابر دمنتورها می‌تواند پاترونوسی به شکل گربه ایجاد کند). شاید باور حقیقی و محکم به درستیِ اعمال، می‌تواند شادی موردنیاز این افسون را تأمین کند. بااین‌حال، اکثر مردان و زنانی که حساسیتشان نسبت به تأثیرات موجودات سیاه کم می‌شود و حتی شاید با این موجودات متحد شوند، احساس نمی‌کنند که نیازی به یادگیری افسون پاترونوس داشته باشند.

تابه‌حال هیچ سازوکار معتبری برای پیش‌بینی شکل پاترونوس افراد کشف نشده است. هرچند پژوهشگر بزرگ افسون‌ها در قرن هجدهم، پروفسور کِتالِس اسپَنگِل⁷Catullus Spangle، چند اصل کلی در این زمینه تعریف کرده که عموماً درستی آن‌ها را پذیرفته‌اند.

به ادعای اسپنگل، پاترونوس نشان از چیزی ناشناخته اما ضروری دارد که در شخصیت فرد نهفته است. او در کتاب شاهکارش افسون‌های دفاعی و بازدارنده می‌نویسد:

«چراکه آشکار است انسانی که با اهریمنی غیرانسانی، همچون دمنتور، مواجه می‌شود، باید منابعی را به کار گیرد که شاید تا پیش از آن هرگز به آن‌ها نیاز پیدا نکرده بود و پاترونوس نفس پنهان و بیدارشدهٔ فرد است که تا زمان نیاز خاموش می‌ماند، اما در جایی که لازم است باید ظهور کند…»

طبق گفتهٔ اسپَنگل، به همین دلیل است که گاهی پاترونوس فرد به شکلی است که جادوگر انتظارش را ندارد، قبلاً هیچ وابستگی‌ای به آن احساس نکرده یا (در موارد نادر) حتی شاید آن را نشناسد. اسپنگل دربارهٔ ساحره‌ها و جادوگران نادری که پاترونوس آن‌ها به‌شکل حیوان موردعلاقه‌شان درمی‌آید، جالب است.

«به‌شدت معتقدم که چنین پاترونوسی نشانگر وسواس فکری یا شخصیت غیرعادی فرد است. این دسته از جادوگران احتمالاً نمی‌توانند ذات واقعی خود را در زندگی روزمره پنهان کنند و چه‌بسا تمایلاتی را بروز دهند که دیگران دوست دارند آن‌ها را پنهان کنند. بنابراین در مواجهه با ساحره یا جادوگری که می‌تواند پاترونوس دلخواهش را ایجاد کند، فارغ از شکل پاترونوس او، توصیه می‌شود برای او احترام قائل شوید و گاهی با احتیاط رفتار کنید.»

شکل پاترونوس می‌تواند در طول عمر ساحره یا جادوگر تغییر کند. مواردی وجود دارد که شکل پاترونوس به‌دلیل وقایعی چون سوگ، عاشق شدن یا تحولی عمیق در شخصیت فرد، تغییر کرده است. به همین دلیل بود که شکل پاترونوس نیمفادورا تانکس⁸Nymphadora Tonks پس از اینکه عاشق ریموس لوپین شد از خرگوش صحرایی به گرگ (نه گرگینه) تغییر پیدا کرد. ممکن است برخی از ساحره‌ها و جادوگران ممکن است تا زمانی که دچار نوعی شوک روانی نشده‌اند، اصلاً نتوانند پاترونوس ایجاد کنند.

معمولاً اما نه لزوماً، پاترونوس شکل حیوانی را به خود می‌گیرد که در سرزمین مادری افسونگر به‌وفور یافت می‌شود. ازآنجاکه سگ‌ها، گربه‌ها و اسب‌ها از دیرباز با انسان‌ها رابطهٔ نزدیکی داشته‌اند، شاید عجیب نباشد که جزو متداول‌ترین پاترونوس‌ها هستند (البته نباید فراموش کرد که در کل پاترونوس جسمانی بسیار نادر است). بااین‌حال، هر پاترونوسی به‌اندازهٔ سازنده‌اش منحصربه‌فرد است و حتی دیده شده دوقلوهای همسان نیز پاترونوس‌های بسیار متفاوتی ایجاد می‌کنند.

پاترونوس‌های منقرض‌شده بسیار نادرند، اما شواهدی از آن‌ها وجود داشته است. نکتهٔ عجیب این است که باوجود ارتباط دیرینهٔ جغدها با جادوگران، پاترونوس‌هایی به‌شکل جغد بسیار نادر هستند. کم‌یاب‌ترین شکل ممکن برای پاترونوس‌ها، موجودات جادویی مانند اژدهایان، تسترال‌ها⁹Thestral و ققنوس‌هاست. اما این را فراموش نکنید که یکی از مشهورترین پاترونوس‌های تاریخ یک موش ساده بود که به جادوگر افسانه‌ای جوانی به نام ایلیوس¹⁰Illyius تعلق داشت و با استفاده از آن توانست به‌تنهایی جلوی حملهٔ ارتشی از دمنتورها را بگیرد. پاترونوس جادویی و نادر نشان‌دهندهٔ شخصیت غیرعادی افسونگر است، اما به این معنا نیست که قدرتمندتر است یا در دفاع از افسونگرش با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود.